การตรวจร่างกาย อัลตร้าซาวน์ เอ็กซเรย์ และซีทีสแกน

ในทางการแพทย์ เพื่อให้ได้มาซึ่งการวินิจฉัยโรค การซักประวัติคืออันดับหนึ่ง ที่ต้องใช้ก่อน และสิ่งที่นำมาใช้ประกอบในอันดับแรก คือ การตรวจร่างกาย

มุมมองของผมในตอนนี้ คือ การตรวจร่างกาย การอัลตร้าซาวน์ และเอ๊กซ์เรย์ ถือว่าเทียบเท่ากัน เป็นการตรวจตาม anatomy โดย การตรวจร่างกายไม่ว่าจะใช้มือ ใช้ตา หรือใช้ stethoscope ถือว่าเป็นการตรวจและ real-time การ ultrasound ก็ถือว่า real-time เช่นเดียวกัน แต่มีการปล่อยคลื่นเสียงเข้าไปในตัวคนไข้ และใช้คอมพิวเตอร์ช่วยในการสร้างภาพขึ้นมา

ส่วน X-ray, CT scan, MRI โดยทั่วไปจะเป็นชั่วขณะใดขณะหนึ่ง หรือเรียกว่า static และมักจะได้เป็นภาพนิ่ง กลไกของ X-ray และ CT scan ดูไม่มีอะไรซับซ้อนมากครับ เพียงแค่ว่าของที่หนาแน่นมากกว่าเช่น กระดูก รังสีผ่านได้ยากกว่า ภาพ x-ray ก็จะขาวกว่า ส่วน MRI กลไกดูซับซ้อนในแง่วิธีการปล่อยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าและทิศทางคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า และหัวอ่าน แต่ก็ถือว่าเป็น non-invasive เหมือนกัน

การทำ X-ray, CT scan, MRI ให้เป็น real-time ก็สามารถทำได้ แต่ก็จะกึ่งๆว่า invasive นะ เพราะต้องรับรังสีเยอะ (ยกเว้น real-time MRI ที่ทำได้โดยไม่ต้องรับรังสีมาก แต่ยังไม่ widely available)

ทั้งนี้ยังไม่พูดถึงว่า X-ray, CT scan, MRI บางครั้งต้องฉีด contrast ซึ่งถือว่า risky เหมือนกัน

ที่ผมจะแนะนำตอนนี้ ก็คือ ผมเห็นว่า การตรวจร่างกาย อัลตร้าซาวน์ เอ็กซเรย์ และซีทีสแกน ไม่ได้แตกต่างกันเลย เราจำเป็นต้องเข้าใจ anatomy และ pathology ก่อนอย่างลึกซึ้ง แล้วนำกลับไปอธิบาย physiology และ pathology แล้วนำไปวินิจฉัยโรค และวางแผนการรักษา

พูดอีกนัยหนึ่ง การตรวจร่างกายโดยใช้มือเปล่าที่ดี (อาจจะไม่ใช้ steth) ก็เหมือนกับการใช้ echo!!!